Berberowie: kim są rdzenni mieszkańcy Maroka

Podróżując do Maroka będziesz mieć okazję odkryć nie tylko fascynującą kulturę arabską, ale i berberską. Berberowie lub Berberzy to obok Arabów ludność zamieszkująca tereny Maroka. Arabowie głównie osiedlają się w okolicach większych miast, a Berberowie na terenach wiejskich i w górach.

Będąc w Marrakeszu dosyć często spotykałam się na rynku, straganach, w sklepach z różnymi wyrobami berberyjskimi. Były to olejki, biżuteria, dywany, garnki, talerze… dosłownie wszystko. Wtedy też zaciekawiła kultura Berberów i bardzo chciałam wybrać się w góry, aby zobaczyć, jak żyją rdzenni mieszkańcy Maroka. Berberowie zamieszkują głównie tereny górskie, więc z Marrakeszu najlepszym rozwiązaniem był wypad w okolice doliny Ourika. Wiele biur turystycznych oferuje wycieczki w góry do wiosek w których mieszkają Berberowie. Mogą być to wycieczki z przewodnikiem lub sam transport. Ja zdecydowałam się na ofertę obejmującą sam dojazd do doliny Ourika, która zamieszkana jest przez Berberów.

Kim są Berberowie/Berberzy

Berberowie lub też Berberzy to rdzenni mieszkańcy Berberii. Berberią do XIX wieku nazywano obszar krajów Maghrebu, czyli północnej Afryki (dzisiejsze tereny Maroka, Tunezji, Algierii i Libii). Obecnie w całej północnej Afryce żyje blisko 30 milionów Berberów posługujących się językiem berberyjskim. Zamieszkują oni głównie tereny Maroko i Algierii. W Maroko wioski berberyjskie znajdują się na terenach górskich, z dala od wielkich miast.

Nazwa Berberowie pochodzi od łacińskiego słowa berberus co oznacza barbarzyńcę. Sami Berberzy nazywają siebie Amazigh, czyli ludzie wolni. Są oni rdzennymi mieszkańcami Maroka. Arabowie zdominowali te tereny w VII wieki i narzucili w dużej mierze swoje zwyczaje i kulturę Berberom.

Krótka historia

Na wspomnianych terenach Berberowie prawdopodobnie zaczęli osiedlać się już w starożytności. Niewiele jednak wiemy o tym okresie w wyniku braku jakichkolwiek zapisków. Najstarsze malowidła na ścianach jaskiń odnaleziono w Libii i mają one prawdopodobnie 5 tysięcy lat. Na podstawie tych malowideł stwierdzić możemy, że Berberowie zajmowali się rybołówstwem i pasterstwem. Przed atakiem Arabów w VII wieku wśród Berberów byli chrześcijanie, żydzi, a także animiści. Animiści wierzą, że duszę posiadają nie tylko ludzie ale także zwierzęta i rośliny. Po ataku arabskim Berberowie przeszli na islamizm i Arabowie w znacznym stopniu wpłynęli na kulturę i zwyczaje berberyjskie.

Kultura i zwyczaje Berberów

Berberowie przeszli na islam i przejęli niektóre ze zwyczajów Arabów, ale mimo najazdu arabskiego udało im się zachować wiele z ich pierwotnej kultury. Berberzy przede wszystkim prowadzą nomadyczny tryb życia. Zasiedlają oni głównie tereny górskie oraz Saharę. Szczególnie te pustynne tereny są dosyć trudne do życia, więc Berberowie często zmieniają miejsce zamieszkania. Trudnią się oni głównie pasterstwem, dlatego też miejsce pobytu zależy w dużej mierze od warunków klimatycznych, które muszą sprzyjać hodowli zwierząt. Dziś plemienia berberyjskie spotkać można też w większych miastach, nawet w Marrakeszu. Niektóre z rodzin Berberów podjęły decyzję o pozostawieniu nomadycznego trybu życia i osiedleniu się w mieście w celach zarobkowych. Tylko w ten sposób członkowie rodziny są w stanie zarobić na utrzymanie domostwa. Takie rodziny trudnią się wyrobami ręcznymi takimi jak biżuteria, dywany, ubrania.

Kolejnym aspektem kulturowym odróżniającym Berberów od Arabów jest ich podejście do kobiet. Otóż Berberowie są monogamistami i mają duży szacunek do kobiet. Zwyczaje małżeńskie różnią się między rodzinami i wsiami, ale w niektórych częściach Maroka to kobieta wybiera męża. W każdym domostwie jest głowa rodziny, którą darzy się największym szacunkiem. Co ciekawe, głową rodziny niekoniecznie jest mężczyzna i w wielu domostwach jest nią kobieta. Jest to zupełnie niespotykane w rodzinach arabskich. W typowej berberskiej rodzinie mężczyzna zajmuje się hodowlą zwierząt, a kobieta dba o dom.Kobiety przede wszystkim przygotowują posiłki i ręcznie szyją tradycyjne stroje.

Jak już wspomniałam Berberowie posługują się swoim językiem. Niektórzy znają także arabski i rodziny, które mieszkają w miastach na co dzień mówią po arabsku, bo jest im tak zwyczajnie łatwiej. Niektórzy też posługują się językiem francuskim i angielskim. Podczas mojej wizyty w dolinie Ourika poznałam Berbera, który płynnie mówił w 5 językach: arabskim, berberyjskim, francuskim, angielskim i hiszpańskim.

Berberzy obchodzą te same święta co Arabowie, na przykład Ramadan. Mają także swoje własne regionalne uroczystości. Największym świętem jest Yennayer, czyli nowy rok świętowany 14 stycznia. Tego dnia rodziny spożywają duży posiłek, a dzieci zbierają warzywa i owoce jako zapowiedź dobrobytu na kolejny rok. Dobrym omenem jest zamążpójście właśnie w ten dzień.

Co do jedzenia, to kuchnia berberyjska podobna jest do ogólnej kuchni marokańskiej, w której królują kuskus, warzywa i mięso.

Poznaj kulturę berberyjską

Jeżeli odwiedzasz Marrakesz lub którykolwiek z nadmorskich kurortów to koniecznie skuś się na chociaż jednodniową wycieczkę w góry do wioski berberyjskiej. Ja odwiedziłam dolinę Ourika, ale biura turystyczne oferują różne destynacje. Jeżeli nie chcesz korzystać z biur to dobrym sposobem jest dojazd taksówką szczególnie jeżeli podróżujesz w większej grupie. Pamiętaj, żeby przed jazdą ustalić z kierowcą dokładną cenę.