Monastyr Rilski w bułgarskich górach Riła

Monastyr Rilski to najważniejsze pod względem religijnym, kulturowym i archeologicznym miejsce w Bułgarii. Jest to prawdziwa wizytówka kraju i zarazem największa atrakcja turystyczna odwiedzana dziennie przez tysiące turystów i pielgrzymów. Sam teren monastyru jest przepiękny, a otoczenie wysokich gór Riła dodaje miejscu niewiarygodnego uroku.

W Bułgarii znajduje się wiele monastyrów. Jedne są skromne, małe, rzadko odwiedzane; inne znów zachwycają rozmiarem i bogactwem. Monastyr Rilski z pewnością należy do tej drugiej kategorii. Zbiera on „naj” we wszystkich kategoriach: największy, najbogatszy, najczęściej odwiedzany, najstarszy i zdaniem wielu najpiękniejszy. Nie powinno więc dziwić, że monastyr został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Walory estetyczne nie są jednak jedynym powodem, dla którego warto odwiedzić to miejsce. Z monastyrem wiąże się piękna i bogata historia, która wpłynęła nie tylko na sam monastyr, ale także na wszystkich wiernych i ich sposób życia oraz modlitwy. Właśnie dlatego Rila stała się głównym celem pielgrzymek z całego kraju, a tamtejsza cerkiew uznawana jest za jedną z najważniejszych w całym kraju.

Poza miejscem pielgrzymek, monastyr jest także ważną atrakcją turystyczną. Ja również miałam okazję odwiedzić Rilę i zobaczyć na własne oczy tę perełkę architektoniczną. Faktycznie każda część budynku i każdy fresk zapierają dech w piersiach. Jest to bez wątpienia punkt obowiązkowy na mapie zwiedzania Bułgarii. Zwiedzanie monastyru można nawet łatwo połączyć z wypadem do Sofii.

Historia Monastyru

Monastyr Rilski powstał w drugiej połowie X wieku, a jego założycielem był św. Jan Rilski. Był on pustelnikiem zamieszkującym pobliską jaskinię i dzielącym się swoją wiedzą z uczniami. Tak naprawdę uczniowie przyjeżdżali do do niego z całego kraju, aby móc wysłuchać nauk mnicha. Św. Jan Rilski spędził większość swojego życia w jaskini w górach Riła, gdzie modlił się i pościł. Był on tak ważną postacią, że właśnie na jego cześć monastyr otrzymał jego imię. A monastyr zbudowano jeszcze za jego życia z inicjatywy uczniów. Już od samego początku miejsce to nabrało ogromnych wartości religijnych i kulturowych. Od samego początku także w budowę i rozwój monastyru inwestowano wiele środków pieniężnych. Inwestycje wspierało wiele zamożnych ludzi, ale także obecnie panujących carów. Szczyt rozwoju przypadł na okres XII-XIV wieku.

Miejsce zaczęło upadać po przejęciu władzy przez Imperium Osmańskie. W XV wieku Turcy najechali na monastyr w dużej mierze niszcząc go. Kilka dekad później dzięki wsparciu finansowemu rosyjskiego kościoła ortodoksyjnego, monastyr został odrestaurowany. W czasie panowania Tureckiego był on ważnym miejscem dla Bułgarów, który przypominał im o ich języku i kulturze. W tym okresie w monastyrze powstała biblioteka z manuskryptami w języku bułgarskim. Monastyr Rilski był zatem świętym miejscem dla Bułgarów i nadzieją na wyzwolenie się spod panowania tureckiego.

W czasie Bułgarskiego odrodzenia narodowego, czyli w XVIII/XIX wieku, monastyr znów został częściowo zniszczony, a potem odbudowany. Po odzyskaniu władzy przez Bułgarów znów zainwestowano w całościową rekonstrukcję miejsca. Powstała wtedy szkoła dla duchownych i naukowców. Kształcił się tam między innymi rewolucjonista Vassil Levski. Wybudowano też wtedy drewniany kompleks mieszkalny, który do dziś uznawany jest za najznakomitszy przykład architektury Bułgarskiego Odrodzenia.

Do dnia dzisiejszego Monastyr Rilski jest najważniejszym miejscem dla bułgarskiego kościoła ortodoksyjnego. Rocznie odwiedza go ponad milion wiernych i turystów.

Monastyr Rilski: położenie i dojazd

Monastyr położony jest w górach Riła, w dolinie rzeki Riłskiej. Sofia leży 120 km na północ, a inne bliższe miasta to Dupnica i Blagoevgrad. Dojechać można na własną rękę samochodem lub autobusem miejskim z Sofii, Dupnicy lub Blagoevgradu.

Samochodem

Z Sofii do monastyru dojechać można samochodem w mniej niż 2 godziny. Droga jest bardzo prosta i w większości prowadzi przez nową trasę A3. Z trasy A3 zjeżdża się na ostatnie 30 minut jazdy na drogę krajową (znaki na miejscowość Kocherinovo). Ostatnie kilka kilometrów wiedzie przez tereny zielone wśród gór, więc drogi są dosyć kręte i wąskie. Na miejscu dostępny jest płatny parking (5 BGN za cały dzień). Najlepiej jest wybrać się samochodem bardzo wcześnie rano, ponieważ miejsca parkingowe są dosyć ograniczone.

Autobusem

Do monastyru można dojechać autobusem miejskim z 3 miast:

• Sofia – autobus odjeżdża ze stacji Ovcha Kupel raz dziennie o godzinie 10.20 i wraca o 15.00.
• Blagoevgrad – odjazd o 07.00, 09.00 i 15.00, a powrót o 08.10 i 17.00.
• Dupnitsa – powrót o 09.00 i 17:00.

Bilety należy zakupić u kierowcy. Autobusy kursują codziennie, a aktualne godziny odjazdu sprawdzić można na oficjalnej stronie Monastyru Rilskiego.

Cena

Wejście na teren monastyru jest bezpłatne. Płatny jest jedynie wstęp do muzeum, a także miejsce parkingowe (5 BGN). Zabronione jest wejście do budynków mieszkalnych. Wyjątkiem są osoby, które zarezerwowały nocleg w pokojach gościnnych. Rezerwacji można dokonać jedynie telefonicznie po rozmowie z mnichem.

Jak zwiedzać Monastyr

Na zwiedzanie monastyru wystarczy nawet godzina. Jeżeli zdecydujesz się na wejście do muzeum to być może trochę więcej. Wizytę oczywiście możesz połączyć ze spacerem po lesie lub wędrówką w górach. W okolicy monastyru znajduje się kilka ciekawych punktów widokowych.

Do środka prowadzą dwie bramy: Samokov oraz Dupnitsa. Oto najważniejsze części monastyru:

• Cerkiew – największą uwagę na terenie monastyru przykuwa bez wątpienia bogato zdobiona cerkiew z przepięknymi malunkami naściennymi. Architektem budynku był Paveł Ivanov a swoje prace rozpoczął w 1834 roku. Cerkiew posiada 3 ołtarze, 2 kaplice i drogocenne ikony pochodzące z XIV – XIX wieku.  Do środka cerkwii można wejść (nawet turyści), ale oczywiście należy przestrzegać reguł tam panujących. Należy zdjąć nakrycie głowy, wyłączyć urządzenia komórkowe, nie wolno robić zdjęć, zabronione jest także krzyżowanie nóg i trzymanie rąk w kieszeniach. Nie wolno także dotykać ikon, można je jedynie całować w czasie modlitwy.
• Wieża Hrelija – obok cerkwii znajduje się wieża, która jest najstarszym budynkiem w obiekcie zachowanym do dnia dzisiejszego. Hrelja Ohmućević to zamożny szlachcic, który zainicjował odbudowę monastyru w latach 1334–1335.
• Budynki mieszkalne – kompleks mieszkalny składa się z 300 pokoi i biblioteki. Na stałe mieszkają tam mnisi, a pielgrzymi mają możliwość wynajmu pokoi. Turyści nie mogą wejść do środka, ale całą zabudowę podziwiać można z dziedzińca monastyru.
• Muzeum – jedyna płatna część obiektu. Znajdziesz tam wiele ikon, ksiąg i pamiątek sięgających nawet kilka wieków wstecz.

Inne informacje praktyczne

• Palenie na terenie monastyru jest zabronione.
• Obowiązuje skromny ubiór (zasłonięte ramiona i kolana).
• Nie można robić zdjęć w cerkwii i muzeum.
• Wejście do budynków mieszkalnych jest zabronione.
• Rezerwacje pokojów gościnnych dokonane mogą być jedynie telefonicznie. W monastyrze na noc zostać mogą jedynie pielgrzymi. W okolicy znajduje się kilka hoteli dostępnych dla turystów.
• Zabronione jest wchodzenie ze zwierzętami.
• Obok monastyru znajduje się kilka restauracji w których można zjeść obiad.
• Cena parkingu wynosi 5 BGN (za cały dzień).

Co jeszcze zobaczyć w Bułgarii